Tekst Andrea Jansen
Foto Shutterstock

Dat criminelen de grenzen graag overschrijden voor hun ondermijnende activiteiten, is bij iedereen wel bekend. Enerzijds omdat ‘over de grens’ vaak ook betekent ‘uit het zicht’, anderzijds omdat ze misbruik maken van de verschillen in wetgeving. We lezen dagelijks over drugshandel en mensensmokkel, maar er zijn veel meer vormen van grensoverschrijdende ondermijnende criminaliteit. En dat merken we ver buiten de grensregio’s. Wat komen we zoal tegen?

Witwassen

Komt een malafide ondernemer in Nederland niet door de toetsing van de Wet Bibob? Dan wordt de geplande witwasonderneming soms over de grens gestart. Daar is het eenvoudiger om zwart verdiend geld uit criminele activiteiten terug te investeren in de legale economie. Op die manier wordt crimineel geld witgewassen. In Duitsland heeft de gemeente namelijk niet dezelfde mogelijkheden van screening van investeerders in de horeca of andere branches. En het Nederlandse Openbaar Ministerie mag Duitse gemeenten niet ‘tippen’. Ook regelen Nederlanders met zwart geld graag hun hypotheek bij reguliere Duitse banken. Je mag er namelijk je hypotheek aflossen met contant geld. Ook als het gaat om een pand in Nederland. Goed om te weten: als uit een Bibob-toets blijkt dat er een link is met het buitenland, dan kan via het Landelijk Bureau Bibob worden geprobeerd aanvullende informatie te krijgen. 

Snelle auto's

Criminelen huren of leasen liever een auto, dan dat ze deze zelf kopen en op naam hebben. Dat doen ze niet alleen omdat een huurauto niet kan worden afgepakt, maar ook om onder de radar te blijven. Deze verhuurbedrijven lijken sinds kort steeds vaker naar Duitsland te verhuizen, om zich daar te vestigen. Je kan als Nederlander vrij eenvoudig een bedrijf starten in Duitsland, er is minder zicht op vanuit Nederland en je kan er makkelijker terecht met contant geld. Bovendien kun je daar lekkere snelle bakken huren, horen we vaak. Criminelen huren dus auto’s met Duitse kentekens van een van oorsprong Nederlands bedrijf, dat in Duitsland is gevestigd. Om meer zicht te krijgen op dit fenomeen, loopt er momenteel een landelijk fenomeenonderzoek. Alle RIEC’s zijn hierbij betrokken.

Een rij dicht naast elkaar geparkeerde auto's die diagonaal door het beeld loopt. De foto is schuin van voor genomen.

Rode diesel

Er wordt flinke illegale winst gemaakt, door Belgische ‘rode diesel’ letterlijk en figuurlijk door de wasstraat te halen. Rode diesel, die ook daadwerkelijk een rode kleur heeft, mag alleen gebruikt worden door bedrijven en vrachtverkeer en kent een veel lager BTW-tarief dan ‘witte diesel’, die bestemd is voor particulieren. Met een ontkleuringsinstallatie kan van rode diesel witte diesel worden gemaakt, door deze van zijn kleur te ontdoen. Zo  kan deze met winst verkocht worden voor de hogere consumentenprijs. Daarom zien we soms dat Nederlandse malafide ondernemers tankstations opkopen in België. Onder andere de Belgische douane houdt dit verschijnsel nauwlettend in de gaten.

Vuurwerkbom

Een vuurwerkbom voor de deur van een rivaal of een onwillige getuige, explosieven voor plofkraken, zwaar vuurwerk waarmee gewelddadige ‘demonstranten’ de politie belagen: het gebruik van illegaal vuurwerk is de puber met strijker op oudejaarsdag allang ver voorbij. Een cobra heeft evenveel kracht als een handgranaat en één cakebox, zeg maar een extra grote ‘pot’ vuurwerk, kan nog veel meer schade aanrichten. Het is makkelijker om illegaal vuurwerk te kopen dan een handgranaat of vuurwapen en er staat nauwelijks een straf op het bezit ervan. Aan de top van de illegale vuurwerkhandel staan vaak kopstukken uit de drugswereld. Vlak over de grens in Duitsland ligt het opgeslagen in oude NAVO-bunkers. Ook in Duitsland is verkoop van dit zware, professionele vuurwerk aan particulieren illegaal, maar het is vrij eenvoudig om dit aan te kopen vanuit de dekmantel van een bedrijf. Van daaruit gaat het in busjes, zonder enige veiligheidsmaatregel, de grens over naar de drugsnetwerken in (voornamelijk) de grote steden. 

Een stal of loods met aan de rechterkant tegen de muur opgestapelde hooibalen. Links op de voorgrond ligt een stapel balken. In het midden een steekwagen met hoog opgeslagen in zwart plastic omwikkelde pakketten. Daarachter nog twee hoge stapels met zwart plastic er omheen. Op de achtergrond kartonnen dozen die op elkaar zijn gestapeld met zwart plastic op de grond.
Illegaal vuurwerk

Dwangsommen ontlopen

Als je als Belg of Duitser te hard rijdt in Nederland, dan ben je verplicht om de verkeersboete te betalen. Dat geldt echter niet voor bestuurlijke vorderingen van een gemeente, zoals dwangsommen. Dat betekent dat je onder bestuurlijke maatregelen uit kunt komen als je je (op papier of in werkelijkheid) vestigt over de grens in België of Duitsland. Meer informatie hierover is hier te vinden. 

Twee adressen

Het kan ook voordelen hebben om in twee landen ingeschreven te staan. Bijvoorbeeld om te werken in België en een uitkering te krijgen in Nederland. Of om kinderbijslag van zowel de Nederlandse als de Belgische overheid te ontvangen. Gelukkig kan een gemeente daar wel iets aan doen. Bekijk de handreiking van het EURIEC. Ook kan een adrescontrole worden aangevraagd in een Duitse gemeente. Het EURIEC schreef hiervoor voorbeeldbrieven.

Uitbuiting van arbeidsmigranten

Lees hier ook hoe criminele uitzendbureaus misbruik maken van de landsgrenzen bij het uitbuiten van arbeidsmigranten. 

Grensoverschrijdend samenwerken

We leren steeds beter internationaal samen te werken om grensoverschrijdende ondermijning te bestrijden. Wil je weten wat er mogelijk is en hoe je dat kunt aanpakken? Bekijk dan de producten van de RIEC’s en het EURIEC voor grensoverschrijdend samenwerken.