Tekst Eefje Goderie en Andrea Jansen
Foto Shutterstock

In deze editie van Code Geel een overzicht van onderzoeken, praktische tools en onderwijsprogramma's gericht op het tegengaan van jonge aanwas en de bewustwording rond dit onderwerp.

Onderzoeken en artikelen

Onderzoeksrapport doorgroeiers - Een kwalitatief onderzoek naar doorgroeiers in de drugsgerelateerde criminaliteit
Dit kwalitatieve onderzoek werd vorig jaar door onderzoekers van Analyse en Onderzoek van de politie eenheid Amsterdam in opdracht van het programma Weerbaar Amsterdam uitgevoerd en is nu openbaar.

‘To approve or disapprove’: Een onderzoek naar de digitale leefwereld van risicojongeren
In dit exploratieve onderzoek zijn de ervaringen, gedragingen en attitudes van risicojongeren in de leeftijd 15-23 jaar met betrekking tot verschillende vormen van criminaliteit, geweld en seksueel overschrijdend op sociale media onderzocht. 

Factsheet digitale leefwereld risicojongeren: criminaliteit en grensoverschrijdend gedrag
In dit factsheet wordt aangegegeven waarom sociale media belangrijk en aantrekkelijk zijn voor jongeren, maar ook welke risico’s er zijn op het gebied van criminaliteit en grensoverschrijdend gedrag. 

Dealen met drugs: Een verkennend fenomeenonderzoek naar jongeren in de drugscriminaliteit in Noord-Holland
Een fenomeenonderzoek van Noord-Holland Samen veilig en RIEC Noord-Holland naar jongeren (8-23 jaar) in de drugscriminaliteit in de eenheid Noord-Holland. Doel van het fenomeen onderzoek was om inzicht te krijgen in het regionale beeld van deze problematiek en de processen en oorzaken die ten grondslag liggen aan toetreding van jongeren in de drugscriminaliteit. Het onderzoek en het bijbehorende factsheet zijn te vinden op het Kennisplatform Ondermijning.

Rapport Fenomeenanalyse Jeugdige Ondermijners Limburg - RIEC Limburg
Een fenomeenanalyse van RIEC Limburg naar de aard en omvang van jeugdige ondermijners in Limburg. Het rapport en de bijbehorende infographic zijn te vinden op het Kennisplatform Ondermijning.

Kennissynthese ingroeimechanismen en rekruteringsprocessen van jongeren in de georganiseerde criminaliteit
Om de beweegredenen voor jongeren om al dan niet in de georganiseerde criminaliteit terecht te komen op een rij te zetten, heeft Bureau Beke in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum deze kennissynthese uitgevoerd. De analyse levert risicofactoren en beschermende factoren op die bepalend zijn voor ingroeimechanismen en rekruteringsprocessen. 
Ook biedt deze kennissynthese diverse handvatten voor de praktijk. 

Kwetsbaar en goedgelovig 
Hoe voorkomen we de criminele aanwas van verstandelijk beperkte jongeren? Eerder verscheen in Code Geel dit artikel over jongeren op het speciaal onderwijs.

Praktische middelen

Infographic Jeugdige Ondermijning voor hulpverleners, onderwijs professionals en ouders
Deze infographics, ontwikkeld door de Task Force Jeugdige Ondermijners van RIEC Limburg, kunnen ondersteuning en informatie bieden bij het herkennen van signalen van ondermijnende criminaliteit bij jongeren. Tevens worden gespreks- en handelingsadviezen geboden. Er zijn drie versies beschikbaar: voor hulpverleners, voor onderwijs professionals en voor ouders.

Zicht
De korte film 'Zicht' van Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland vertelt het indringende verhaal van jongeren die in de criminaliteit zijn beland en er met behulp van jongerenwerkers weer uit zijn gekomen. De trailer is hier te bekijken. De film is bedoeld om het gesprek op gang te brengen bij diverse doelgroepen: jongeren, ouders en overheid/professionals. Voor deze drie doelgroepen zijn toolkits samengesteld met werkvormen om de film te bespreken. Meer weten? Neem dan contact op met het RIEC in de eigen regio of stuur een mail naar weerbarejeugd@taskforce-riec.nl.
Over Zicht verscheen eerder dit artikel in Code Geel.

Crimitalk
Crimitalk is een online en offline gesprekstool waarmee ouders en verzorgers aan de hand van stellingen en vragen het gesprek met hun kind aan kunnen gaan over criminaliteit, drugs en wapens. Op het achterliggend platform kunnen ouders en verzorgers terecht voor meer informatie over drugs, wapens en criminaliteit. Ook wordt er gelinkt naar hulppartners, waar ouders / verzorgers en jongeren terecht kunnen voor hulp. De campagne is ontwikkeld door RIEC Limburg in samenwerking met bureau Luidspreker en mede mogelijk gemaakt met subsidie van de Provincie Limburg. www.crimitalk.nl 

Dealbreakers
Dealbreakers is een platform voor preventie van jonge aanwas in de drugscriminaliteit van het RIEC Den Haag. Samen met andere regio’s in Nederland maken zij één overzichtelijke site waar informatie gewonnen kan worden over het thema jonge aanwas en interventies, aanpakken en signalen te vinden zijn. Aan de slag met Dealbreakers in uw gemeente? Kijk hier voor meer informatie.  

www.dealenmetdrugs.nl 
Er is online veel informatie te vinden over drugsgebruik bij jongeren. Over drugscriminaliteit onder jongeren is veel minder bekend. De website dealenmetdrugs.nl brengt daar verandering in en wil ouders ondersteunen die vermoeden of weten dat hun kind betrokken is bij drugshandel.  Op welke signalen kan je letten? Hoe ga je het gesprek aan? Welke hulp kan je inschakelen? De website helpt ouders en professionals op weg.

Programma's

De Harde Leerschool
De Harde Leerschool biedt (jong)volwassenen vanaf 18 jaar een nieuwe kans om actief en positief deel te nemen aan de maatschappij. Deelnemers worden gemotiveerd om nieuwe stappen te zetten richting werk of een opleiding. Hierbij wordt rugby ingezet als middel om te komen tot een blijvende gedragsverandering. Meer informatie is te vinden op: www.dehardeleerschool.nl 
Over de Harde Leerschool verscheen eerder dit artikel in Code Geel.

Leerlingalert
De ambitie van het programma Leerlingalert is het voorkomen dat jongeren zich laten vangen door de georganiseerde misdaad. Dit wordt gedaan door in te zetten op een bewustwordingsbijeenkomst voor jongeren vanaf 14 jaar op alle schoolniveaus (van praktijkonderwijs tot universiteit), hun ouders en medewerkers van scholen. Ook worden trainers en docenten opgeleid op om zelf deze lessen te kunnen geven. Het programma is ontwikkeld door veiligheid (politie, justitie, gemeenten, RIEC) en onderwijs en wordt gefinancierd door verschillende overheidspartijen. Meer informatie voor gemeenten over Leerlingalert is hier te vinden.

Onderwijsprogramma's

Risk Factory Scenario: Voor wat, hoort wat
Groep 8 leerlingen kunnen bij de Risk Factory Limburg-Noord het scenario “Voor wat, hoort wat” beleven. Dit ondermijningsscenario is ontwikkeld door RIEC Limburg in samenwerking met Risk Factory Limburg-Noord en maakt leerlingen bewust van en weerbaar tegen criminele uitbuiting. Bekijk de trailer hier.

Kapot Sterk
‘Kapot Sterk’ is een preventief onderwijsprogramma voor leerlingen van groep 7 en 8. Met het programma willen gemeente, politie en Openbaar Ministerie de jonge jeugd weerbaarder maken tegen de verleidingen uit de (drugs)criminaliteit, zodat zij hun dromen en ambities kunnen verwezenlijken. In deze infographic wordt het programma toegelicht. 

BUIT
BUIT in de klas is gemaakt voor én met jongeren vanaf 10 jaar met als doel om verschillende vormen van uitbuiting te voorkomen en jongeren bewuster en weerbaarder te maken tegen uitbuiting. In het lespakket komen de thema’s ‘criminele uitbuiting’ en ‘seksuele uitbuiting’ aan bod. Bij beide thema’s bekijken jongeren een film en kunnen ze daarna via een app gesprek ‘praten’ met de personages uit die film. BUIT is ontwikkeld in opdracht van het projectteam uitbuiting en criminele aanwas van Noord Holland Samen Veilig. Kijk voor meer informatie op: www.buitindeklas.nl

Risk Factory Twente 
In het veiligheidseducatiecentrum Risk Factory Twente worden leerlingen van groep 8 en tweedejaars van het voortgezet onderwijs in Twente bewust gemaakt van risico’s. In nagebootste praktijksituaties ervaren ze (on)veiligheid en leren ze hoe te handelen. Met het interactieve veiligheidsscenario ‘Drugskoerier’ worden leerlingen meegenomen in de wereld van criminaliteit en verleid om makkelijk geld te verdienen.
www.riskfactorytwente.nl 

Foute Centen
De mobiele escape room ‘Foute Centen’ maakt jongeren bewust van de gevaren en gevolgen van criminele activiteiten. Ook zet het in op het vergroten van hun weerbaarheid. Deze escaperoom vindt onder begeleiding van een docent plaats in een klaslokaal. Het RIEC Noord stelt de escaperoom beschikbaar aan middelbare scholen en mbo’s. Meer info is hier te vinden.

De Hosselaar
De Hosselaar is een interactieve game die jongeren van 12 tot 16 jaar (voortgezet onderwijs) bewust maakt van de risico's en gevolgen van het belanden in de drugscriminaliteit. De game wordt gepersonaliseerd zodat het zich afspeelt in de eigen gemeente waardoor jongeren de locaties herkennen en zich meer betrokken voelen. Meer informatie is te vinden op: www.hosselaar.com