Tekst Andrea Jansen
Foto Studio Nova
“De grootste afstand tussen ons, is dat jij me niet begrijpt”. Zo begint de trailer van de film Zicht, met in de hoofdrol jonge ex-criminelen en de moeder van een 18-jarige dealer. Al jaren probeert zij wanhopig haar kind weer op het juiste pad te krijgen en ze hoopt met haar medewerking aan deze film andere ouders te waarschuwen. “Ik ben altijd in rouw.”
“Nog maar 13 was hij..."
“Nog maar 13 was hij, vers op de middelbare school, toen jongens hem bij de poort van zijn school voor speciaal onderwijs overhaalden om drugs te proberen. Honderd euro kreeg hij, voor allerlei kleine klusjes. Verleidelijk, als je van je moeder 10 euro zakgeld krijgt. Ik had niets in de gaten totdat op zijn vijftiende ineens de wijkagent aan de deur stond met een foto van mijn zoon. Hij werd verdacht van vernielingen. Ik heb hem aangepakt en hij kreeg een waarschuwing. Maar eerlijk gezegd dacht ik toen nog dat het kwajongensstreken waren.
Ik kreeg een hartverzakking toen een paar weken later zes politieagenten voor mijn deur stonden. Ze hadden hem opgepakt en hij moest de nacht doorbrengen in de cel. Ik zag hem pas de volgende dag, toen hij de verhoorkamer binnenkwam. “Ik heb geweldig geslapen”, was het eerste wat hij zei. Ook al was het om stoer te doen, ik werd zo ontzettend boos! Zelf had ik natuurlijk geen oog dicht gedaan.
Blik in zijn ogen
Na het verhoor mocht hij mee naar huis. Daar zaten we dan. Hij werd van school gestuurd omdat hij daar ook dingen vernield had en ik vond met veel moeite een andere school, waar hij twee keer is geweest. Daarna weigerde hij nog te gaan. De kinderbescherming kwam over de vloer, jeugdzorg werd ingeschakeld, hij moest naar een psychiater. Niemand had invloed op hem en toen hij zich weer eens totaal onverschillig gedroeg bij de psychiater, ging bij mij de knop om. Ik zei hem: vanaf nu ga je óf naar school, óf je komt niet meer naar buiten. Wat er toen gebeurde staat in mijn geheugen gegrift. Hij liep naar boven en ik hoorde dat hij zijn spullen pakte. Hij wilde weg. Ik heb toen snel alle buitendeuren afgesloten en de rolluiken dichtgedaan, zodat hij niet kon gaan. Toen heeft hij me helemaal in elkaar getrapt en met een mes bedreigd. De blik in zijn ogen vergeet ik nooit meer.
[De tekst loopt door onder het kader met de tips van de straat]
[Vervolg van het artikel]
Ik heb de politie gebeld en aangifte gedaan. Het was het moeilijkste dat ik ooit deed, maar ik deed het voor hem. Ik wist dat het ‘buiten’ helemaal fout zou gaan. Ik was bont en blauw, mijn huisarts was heel lang stil toen hij mijn verwondingen zag. Hij heeft me laten beloven dat ik mijn kind nooit meer thuis zou laten wonen. En dat doe ik ook niet.
Grote dealer
Anderhalf jaar heeft mijn zoon in een gesloten instelling van jeugdzorg gezeten. Elke week reed ik twee uur heen en terug om hem te zien. Toen hij naar een open instelling mocht, ging het meteen weer fout. Hij gebruikte allerlei drugs, van cocaïne tot lsd, en werd een behoorlijk grote dealer. De jeugdreclassering liet hem opnemen in een verslavingskliniek. Ik zag dat het niet goed ging, maar de kliniek zag dat niet. Hij kreeg een certificaat omdat hij het goed had gedaan en mocht naar huis.
Hij moest drie dagen bij mij thuis overbruggen voordat hij naar de volgende instelling kon. Hij heeft me op de tweede dag met de dood bedreigd. Weer deed ik aangifte. Ik heb de politierechter gesmeekt om hem uit de samenleving te halen. Ter bescherming van anderen, maar ook van hemzelf. Ik wist dat, als hij vrij was, hij zou eindigen in de gevangenis of in een kist.
Lees ook Kwetsbaar en goedgelovig, over jongeren op speciaal onderwijs en De jeugd heeft de toekomst, over initiatieven om jongeren weerbaar te maken.
“Als hij weer terug is in Nederland, wie ziet hij dan als eerste?”
Er was niet meteen een goede plek voor hem, dus hij moest eerst acht weken overbruggen in de gevangenis. Zeventien jaar was hij toen. Hij heeft acht weken doodsbang in zijn cel gezeten. Daarna kwam hij in een strenge, gesloten inrichting in Limburg. Daar moest hij zijn telefoon inleveren en had hij geen internet. Ik bezocht hem weer elke week en het ging best goed. Totdat hij zijn telefoon terug kreeg. Meteen pleegde hij, via zijn telefoon, weer delicten. Nu zit hij in het buitenland, in zijn eentje bij een boer, zonder internet, zonder telefoon en met Nederlandse begeleiding. Ik mag twintig minuten per week met hem bellen. Zo afgesloten van de buitenwereld maakt hij stapjes, maar dit is het makkelijkste deel. Als hij weer terug is in Nederland, wie ziet hij dan als eerste?
Afscheid
Ik ben altijd in rouw, telkens weer gebeurt er iets. Al een paar keer ben ik hem bijna verloren aan een overdosis. Ik ben zo bang dat ik afscheid moet nemen. Omdat ik mezelf en mijn andere kind moet beschermen. Of omdat hij in een kist ligt. Mijn kind heeft vreselijke dingen gedaan, maar de enige die voor hem kan vechten ben ik, dus dat is wat ik doe. Hij neemt mij enorm kwalijk dat ik twee keer aangifte heb gedaan tegen hem. Maar ik hoop dat hij over tien jaar zegt: mam, dat heb je goed gedaan!
Ik wil ouders en jongeren behoeden voor wat wij meemaken. Mensen denken vaak dat criminaliteit alleen maar voorkomt bij achterstandsgezinnen of in slechte wijken. Dat is niet zo. Ik heb een goede baan, heb mijn kinderen goed opgevoed. Mijn zoon was zo lief, zo zorgzaam, stond voor iedereen klaar. Criminaliteit past helemaal niet in mijn wereld, het staat heel ver van mij af. Als ik de signalen had gekend, misschien had ik dan eerder kunnen ingrijpen.
“Mijn zoon kon niet meer uit die wereld komen, het was te laat. Hij is niet alleen dader, hij is ook slachtoffer.”
Alle kinderen zouden in de eerste week op de middelbare school de film Zicht moeten zien. En hun ouders ook. Kinderen zijn op die leeftijd heel kwetsbaar, zeker als ze een wat lager IQ hebben, of andere problemen. Mijn zoon kon niet meer uit die wereld komen, het was te laat. Hij is niet alleen dader, hij is ook slachtoffer. En dat kan jouw kind ook overkomen.
“Het is hetzelfde web waarin wij verstrikt zijn geraakt. Ieder in een ander deel, onbereikbaar voor elkaar.”
Onbereikbaar
Maar ik wil vooral ook de mensen die met jeugd werken vertellen hoe het is voor een ouder met een kind in de problemen. En hoe belangrijk jongerenwerkers zijn, die op gelijk niveau in gesprek gaan met de jeugd die op een bankje in het winkelcentrum hangt. De jongerenwerker hier in het dorp heeft mijn zoon het leven gered. Zo belangrijk zijn deze mensen! En kijk niet alleen naar het kind, maar werk samen met de ouders en het hele systeem om het kind heen. Ik voel het als mijn missie om mijn verhaal te vertellen aan jongerenwerkers en andere professionals.
In de film spelen jongens die zelf in de criminaliteit hebben gezeten. Ze zagen mijn verhaal pas toen de film klaar was. Ze hadden geen idee wat hun ouders hebben doorgemaakt. Zoveel verdriet, zoveel wanhoop, zoveel zorgen. Maar ik heb ook van hen geleerd dat het hetzelfde web is waarin wij verstrikt zijn geraakt. Ieder in een ander deel, onbereikbaar voor elkaar.”
Zicht
De korte film 'Zicht' vertelt het indringende verhaal van jongeren die in de criminaliteit zijn beland en er met behulp van jongerenwerkers weer uit zijn gekomen. Deze jongeren spelen zichzelf in de film. Ook de moeder uit dit artikel doet zelf haar verhaal. Om die reden is de film niet openbaar, maar de trailer is wel op internet te bekijken.
De film is gemaakt door de Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland op initiatief van een jongerenwerker die steeds meer jongens in de drugscriminaliteit zag verdwijnen. Hij duurt een klein half uur en is bedoeld om het gesprek op gang te brengen bij diverse doelgroepen: jongeren, ouders en overheid/professionals. Voor deze drie doelgroepen zijn toolkits samengesteld met werkvormen om de film te bespreken in de klas, op de vereniging, op ouderavonden en op het werk. Gemeenten kunnen aan de hand van deze film bijvoorbeeld bespreken hoe het sociaal domein en het veiligheidsdomein met elkaar samenwerken en hoe het jongerenwerk het beste kan worden ingezet. Vanaf deze maand wordt de film landelijk uitgerold en kunnen alle RIEC’s hierover beschikken.
Meer weten? Neem dan contact op met het RIEC in de eigen regio of stuur een mail naar weerbarejeugd@taskforce-riec.nl.
