Tekst Andrea Jansen
Foto Rob Gieling
Waar ooit, lang geleden, kinderen speelden tussen het groen en hun ouders een biertje dronken voor de caravan, is nu een troosteloze leegte. Lege kavels, waar de contouren van de stacaravans nog goed te zien zijn. Wat begon als een oase van rust tussen bos en heide in de omgeving van Epe, groeide uit tot een broeinest van criminaliteit en illegaliteit. Een plek waar handhavers van de gemeente niet meer zo graag in hun eentje hun gezicht lieten zien.
Kon een ex-gedetineerde geen woning vinden? Wilde een gezochte crimineel een tijdje onderduiken? Kwam een psychiatrisch patiënt na een opname op straat te staan? Zocht het uitzendbureau een slaapplaats voor een groepje Polen, Roemen of Bulgaren? Op deze camping was altijd nog wel een plekje te vinden. Tegen betaling van een forse huur, dat wel.
Knalrood
In de screening van het programma Vitale Vakantieparken, dat startte op de Veluwe, kleurde in de gemeente Epe deze ene camping knalrood. Foute boel. Voor de Epese burgemeester Hans van der Hoeve was het duidelijk dat dit park aangepakt moest worden. “Niet alleen omdat er veel dingen gebeurden die niet door de beugel konden, maar ook omdat we een echte recreatieve gemeente zijn met 31 vakantieparken, waaronder een aantal landelijke toppers. Zij hebben liever een collega die het goed doet dan iemand die er een rommeltje van maakt.”
Terwijl het gemeentebestuur met de eigenaar van de camping in gesprek ging om samen de recreatieve bestemming nieuw leven in te blazen, ging de eigenaar door het met verhuren van stacaravans voor permanente bewoning. Zelfs een opgelopen dwangsom van 180.000 euro bracht hem niet tot andere gedachten.
“Ik kan iedereen aanraden om voldoende tijd te nemen voor de voorbereiding van zo’n integrale actie”
Zorgvuldig werd een integrale actie van gemeente, politie, OM, Belastingdienst en ISZW voorbereid. Van der Hoeve toont het dikke projectplan en draaiboek. “We hebben alle bestuurlijke en juridische mogelijkheden tot in de puntjes uitgezocht. Ook heeft het RIEC zoveel mogelijk informatie verzameld, geanalyseerd en gedeeld met de overheidspartners. We hebben tolken geregeld, formulieren laten vertalen in zes talen, afspraken gemaakt over de communicatie en over de veiligheid van alle betrokken medewerkers. We hebben geregeld dat er preventief gefouilleerd mocht worden, omdat er gevaarlijke types rondliepen. Ik kan iedereen aanraden om voldoende tijd te nemen voor de voorbereiding van zo’n integrale actie. Die tijd heb je nodig als je met zoveel partners samenwerkt.”
“Na zo’n actie is het belangrijk om consistent en duidelijk te zijn”
458 delicten
Op 29 november 2016 om 5 uur ‘s ochtends werd de camping hermetisch afgesloten. Iedereen die op het terrein aanwezig was moest zich legitimeren en alle chalets werden gecontroleerd. Een dertigtal bewoners bleek veroordeeld voor in totaal 458 delicten, waaronder fraude, wapenbezit, geweld, witwassen en drugscriminaliteit. Drie daarvan moesten nog een straf uitzitten. Er werden wapens in beslag genomen, boetes geïnd en in een schuurtje bij één van de chalets zat een illegale drankstokerij. In negentig chalets woonden arbeidsmigranten, vooral Polen, Roemenen en Bulgaren. Een groot deel van hen bleek elders in het land te werken. Ze verkozen een vervallen caravan in het groen boven nog duurdere huisvesting in Amsterdam of Utrecht.
Twee voordelen had de gemeente Epe bij de aanpak van deze camping. Ten eerste werd al heel lang streng opgetreden tegen permanente bewoning. Als iemand zich inschreef bij de gemeente op het adres van een vakantiepark, kreeg hij of zij meteen een brief mee dat dit verboden was. Een week later lag de aankondiging van een dwangsom al in de brievenbus. Ten tweede werd het zorgmijders afgeraden om op vakantieparken te gaan wonen, omdat een vakantiepark geen geschikte plek is voor kwetsbare mensen en er bovendien geen uitkering mogelijk is op zo’n adres. “De sociale problematiek was daardoor beperkt. Uiteraard hebben we hulp aangeboden aan mensen die dat nodig hadden, maar daar is weinig gebruik van gemaakt.”
Lees ook: Vitale parken op de Veluwe
Consequent
De integrale actie verliep soepel, maar daarmee was het probleem nog niet opgelost. De eigenaar van de camping zocht veelvuldig de publiciteit om te klagen over het optreden van de overheid. Vijftig arbeidsmigranten bezetten het gemeentehuis en eisten een gesprek met de burgemeester. Bovendien liepen de vervolgacties van de overheidspartners niet zo soepel als van tevoren gedacht. Dat vindt Van der Hoeve jammer. “We hadden van tevoren best goede afspraken gemaakt over de opvolging van de inval. Maar in de praktijk blijkt dat de prioriteiten soms anders liggen. Dat is begrijpelijk, maar juist na zo’n actie is het belangrijk om consistent en duidelijk te zijn. Dat hebben we als gemeente dus ook gedaan. Na de inval hebben wij consequent gehandhaafd en dwangsommen opgelegd bij overtreding.”
"In de praktijk blijkt dat prioriteiten soms anders liggen"
Uit het oog
Verpaupering ontstaat vaak als de eigenaar kavels verkoopt aan bewoners van het vakantiepark, uitponden genoemd. Het levert op de korte termijn geld op, maar geeft op de lange termijn problemen. Vooral als de eigenaar geen controle meer heeft over de verhuur is het onduidelijk wie er in een chalet verblijft en wat er gebeurt. Bovendien kun je na verkoop van de kaveltjes niet meer investeren in het terrein.
Daarnaast is kleinschaligheid een risicofactor. Kleine campings leveren vaak niet genoeg op om van te leven. Als kleine campings het goed doen dan zijn er meestal nog andere inkomsten, bijvoorbeeld een boerderij, een landwinkel of één van de eigenaren heeft er een baan bij.
Een andere belangrijke factor is het ontbreken van toezicht vanuit de overheid. Veel vakantieparken bleven jarenlang uit het zicht en daardoor kon er een heel complexe en harde problematiek ontstaan. Als overheid heb je dan een achterstand. Het is dus cruciaal dat de gemeente haar informatiepositie op orde heeft.
Bekende gezichten
Uiteindelijk heeft de eigenaar van de camping eieren voor zijn geld gekozen en heeft hij het gehele terrein ontruimd. Het gerucht gaat dat het terrein verkocht is, maar de gemeente weet nog van niets. “Als er een nieuwe eigenaar is gaan wij graag in gesprek om te kijken hoe we van deze camping weer een aantrekkelijk recreatieterrein kunnen maken. Daarbij kunnen we gebruikmaken van de instrumenten die het programma Vitale Vakantieparken biedt.”
De andere dertig vakantieparken in Epe doen het stuk voor stuk veel beter, maar ook hier is soms werk aan de winkel. De gemeente kijkt samen met de eigenaren hoe sommige parken weer aantrekkelijk kunnen worden voor recreanten. Eén park heeft er daardoor voor gekozen om een aantal plaatsen terug te kopen van bewoners. De handhavers en ambtenaren van de gemeente Epe zijn inmiddels bekende gezichten op de vakantieparken. “Pas als je achter de slagboom komt weet je wat er écht speelt op een park.”
