Tekst Marjolein Spek
Landelijk beeld van ondermijnende criminaliteit
Het LIEC heeft het rapport ‘Landelijk beeld van ondermijnende criminaliteit’ op 18 oktober aangeboden aan de Tweede Kamer. Het betreft een verkennend kwalitatief onderzoek op basis van de kennis en expertise van RIEC’s en publieke en private organisaties. Het beschrijft de effecten van ondermijnende criminaliteit en gaat in op vier fenomenen: drugscriminaliteit, mensenhandel, fraude en witwassen. Ook geeft dit beeld inzicht in de kansen, gelegenheden en faciliteiten die de samenleving criminelen (onbedoeld) biedt (gelegenheidsstructuren).
Uit het rapport blijkt dat de kansen die Nederland sterk maken en een goed ondernemersklimaat bieden, eveneens de gelegenheidsstructuren zijn die de criminele industrie sterk maken. Het is van belang om misbruik hiervan tegen te gaan en vitale structuren weerbaar te maken tegen crimineel misbruik. Om dit te laten slagen dienen we in alle vier de categorieën van gelegenheidsstructuren te investeren: in sociale (zoals versterking van sociaal-economisch zwakkere wijken), in financieel-economische (zoals tegengaan witwassen), in infrastructurele (zoals weerbaarder maken van onze goede fysieke en digitale infrastructuur tegen misbruik) en in institutionele gelegenheidsstructuren (zoals meer mogelijkheden om gegevens uit te wisselen). Hiervoor is een gezamenlijke inspanning nodig van iedereen: overheid, bedrijfsleven en burgers.
"Criminele families krijgen lokaal macht door het opkopen van vastgoed"
Fraude met vastgoed
Het beeld gaat ook specifiek in op criminele investeringen in vastgoed. Door bijvoorbeeld het kopen van vastgoed middels ABC-constructies kunnen criminelen geld witwassen. Ook worden panden door criminelen opgekocht ten behoeve van andere criminele activiteiten zoals hennepkweek, mensenhandel en prostitutie. De RIEC-bureaus zien dat criminele families lokaal macht en invloed krijgen door meerdere panden te bezitten in een gemeente.
Toepassing
Het beeld onderstreept de noodzaak van de extra inzet van het kabinet op de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit. Tegelijkertijd wordt duidelijk dat deze problematiek alleen met een standvastige, meerjarige inzet van een brede maatschappelijke en bestuurlijke coalitie kan worden bestreden. De inzichten uit het onderzoek gebruiken we bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit en het vergroten van de weerbaarheid van bestuur en samenleving.
Lees hier het volledige rapport.
Vastgoedcampagne in Twente
De politie in Oost-Nederland heeft een brochure ontwikkeld die de vastgoedsector handvatten biedt om te voorkomen dat criminelen panden in handen krijgen om er wietplantages en harddrugslaboratoria te beginnen. Twente heeft de primeur: hier wordt de brochure sinds deze maand tijdens een persoonlijk gesprek uitgereikt aan makelaars, huurbemiddelaars en grote vastgoedbazen. “Daarna hopen we dat heel Nederland volgt”, zegt John Meijerink, vastgoedspecialist bij de politie en bedenker van de brochure.
Drie thema's
De brochure gaat in op drie thema’s: de intakefase waarin verhuurders de huurder moeten screenen, de afspraken die in een huurcontract kunnen worden gemaakt en de manier waarop verhuurders het gebruik van hun panden door huurders kunnen controleren. Elk hoofdstuk biedt tips waarmee de verhuurder criminelen buitenspel kan zetten. Zo wordt geadviseerd om geen contante betalingen te accepteren, verbodsclausules voor criminele activiteiten in huurcontracten op te nemen en bij twijfel meerdere legitimatiebewijzen van huurders te vragen.
Breed verspreid
De politie richt zich met de nieuwe vastgoedcampagne op allerlei soorten panden. Dat is nodig, want geen crimineel werkt op dezelfde manier. Waar crimineel gedrag vroeger vooral voorkwam in goedkope huurwoningen, zijn de activiteiten op het vlak van de productie van drugs nu breder verspreid. “Het is allang niet meer zo dat het vooral bij woningen van corporaties zit”, zegt Meijerink. We zien het nu veel in particuliere panden variërend van appartementen tot vrijstaande huizen, maar de laatste jaren ook veel in bedrijfspanden.”
Hoewel hennepplantages het meest in het oog springen zijn er ook andere manieren waarop criminelen vastgoed gebruiken voor hun illegale zaken. “De laatste jaren zien we in Twente de productie van synthetische drugs, maar denk ook aan illegale gokpanden, prostitutie of mensenhandel.” Met de vastgoedbrochure wil de politie niet de suggestie wekken dat een groot deel van de vastgoedsector malafide is. Het gros is echt te goeder trouw, zegt Meijerink. “Die willen helemaal geen criminelen helpen. Daarom willen we hen met deze brochure beter inzicht geven in hoe ze hun klanten kunnen screenen en problemen kunnen voorkomen.”
Bron: Tubantia
Minisymposium Drugscriminaliteit
Tijdens het minisymposium Drugscriminaliteit dat het LIEC samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid organiseerde op 1 oktober, stond een presentatie over de opkomst van criminele Albaneessprekende netwerken in Nederland op het programma.
Voor het volledige verslag van het symposium kun je hier verder lezen.
Vooral in de Verenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk hebben Albaneessprekende netwerken de cocaïnehandel bijna volledig in handen. Deze handel loopt van de grondstoffen uit landen als Peru, Bolivia en Colombia, de transport via Panama tot aan de eindverkoop in genoemde landen. De netwerken die dit eerst deden zijn overgenomen, of hebben een zeer ongeschikte rol overgehouden. Ook in Nederland zijn de netwerken inmiddels actief.
Professioneel en specialistisch
Deze criminele netwerken kenmerken zich door een hoge mate van professionaliteit; de Albaneessprekende criminelen worden met specialistische kennis en competenties voor drugshandel naar Nederland gestuurd. Ze zijn bovendien succesvol in het onder de radar blijven en ge- en misbruiken de voorzieningen in Nederland zeer inventief. Vooralsnog is dit fenomeen vooral zichtbaar in de regio Limburg en in Amsterdam en Rotterdam.
Barrières opwerpen
Albaneessprekende criminele netwerken mengen zich ook meer en meer in het vastgoed. In de gemeente Sittard-Geleen (Limburg) werden negentig panden verhuurd door eenzelfde bedrijf uit Geleen; in alle panden zijn recent hennepkwekerijen aangetroffen. Deze panden werden uitsluitend gehuurd door Albaniërs.
RIEC Limburg heeft onlangs een projectteam samengesteld om het probleem rondom deze vastgoedfraude aan te pakken. Het team onderzoekt onder andere welke verschillende barrières kunnen worden opgeworpen om criminele activiteiten van Albaneessprekende netwerken tegen te gaan, én te voorkomen.
Naar een Veilige(re) Publieke Taak
Er zijn de laatste jaren al grote stappen gezet op het punt van bestuurlijke weerbaarheid. Helaas lijkt de ambtelijke weerbaarheid niet in dezelfde tred mee veranderd. Daarom heeft de Taskforce – RIEC Brabant-Zeeland een brochure en een zogenoemde checklist/
puntenkaart uitgebracht om de ambtelijke weerbaarheid te toetsen én te verhogen.
Handelingsverlegenheid
Er heerst ambtelijke handelingsverlegenheid door angst en onbekendheid met de problematiek. In het kader van Veilige Publieke Taak (VPT) komen steeds meer signalen binnen van agressie, geweld, bedreiging en intimidatie tegen ambtenaren. De meest ernstige blijken gerelateerd aan ondermijning. Bedenk daarbij bovendien dat de gemeentelijke organisatie een relatief ‘jonge’ speler is in de aanpak van ondermijning en dat haar medewerkers minder getraind en toegerust zijn dan collega’s van de politie en het Openbaar Ministerie. Dit maakt dat het duurzaam realiseren van gemeentebrede bestuurlijke doekracht tegen ondermijning in veel gemeenten nog een uitdaging is. Een versterkte verbinding tussen de Veilige Publieke Taak en ondermijning is dan ook een belangrijk ontwikkelpunt voor de komende jaren.
Heeft jouw gemeente hulp nodig bij het organiseren van de Veilige(re) Publieke Taak? Neem dan contact op met de accountmanager van het RIEC.
Lees hier de volledige brochure.
Ga hier naar de puntenkaart.
