Illegale prostitutie: dubbel verboden

Dit voorjaar kregen mensen die te dicht bij elkaar in een park zaten een flinke boete, net als kappers die toch doorgingen met knippen. “Het is niet uit te leggen dat al die mensen bestraft werden en sekswerkers niet”, vindt Daniëlle ter Linden, ketenregisseur mensenhandel van RIEC Limburg. Behalve dat prostitutie zonder vergunning sowieso illegaal is, is er ook nog een groot risico op besmetting met het coronavirus. “Klanten melden meestal thuis niet dat zij een prostituee bezoeken. Familieleden lopen daardoor risico zonder dat ze dat weten. Bovendien is er ook een groot risico voor de sekswerkers zelf.”

Uitbuiting

Het RIEC, AVIM (Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel) en het Openbaar Ministerie (OM) maakten daarom voor alle 31 Limburgse gemeenten een plan van aanpak, om prostituees te waarschuwen dat zij niet mochten werken. AVIM leverde elke dag een lijst met seksadvertenties aan en gemeenten stuurden waar- schuwingen in twee talen naar de adverteerders, waarin voor zorg en begeleiding werd doorverwezen naar het Leger des Heils. Even leek het aantal advertenties af te nemen, maar dat bleek van korte duur. Ter Linden: “Als een prostituee na vier of vijf waarschuwingen toch blijft adverteren, dan heeft zij (of hij) misschien wel geen keuze. Dat kan zijn vanwege de financiële situatie, maar er kan ook sprake zijn van dwang. We achten de kans nu groter dat we stuiten op mensenhandel en seksuele uitbuiting.”

Controleren

Een aantal gemeenten besloot daarom de adverteerders na meerdere waarschuwingen te gaan controleren. Zo ook de gemeente Heerlen. Samen met de politie bezocht juriste Lesley Strang van het flexteam in Heerlen adressen waar sekswerkers hun diensten aanboden. Bij twee panden was het raak. In één van de woningen bood een vrouw die in de bijstand zat haar diensten aan. “Bij het tweede pand leek meer aan de hand”, vertelt Strang. “Eén verdieping was ingericht als bordeel. De drie aanwezige prostituees spraken nauwelijks Nederlands en gaven aan dat ze vaak naar een ander adres werden gebracht.” Alle vrouwen kregen een boete van 1000 euro en de gemeente legde een last onder dwangsom op aan de huurder van het pand. De eigenaar werd geïnformeerd over wat er zich in zijn pand afspeelt.

Controles verlopen nu wel anders dan in ‘normale tijden’, vindt Strang. “Aan de voordeur bekijken we pas of we wel of niet naar binnen gaan. Alleen als er verdenking is van mensenhandel of arbeidsuitbuiting gaan we naar binnen. Het is soms lastig om 1,5 meter afstand te houden in kleine ruimtes. Je weegt zelf het risico dat je loopt op besmetting af tegen de ernst van het delict. Dat blijft een persoonlijke afweging.”

Noodverordening

De noodverordening vanwege het coronavirus gaf het OM de mogelijkheid om prostituees die ondanks het verbod toch doorwerkten te beboeten. Officier van justitie en portefeuillehouder mensenhandel Dävid van Kuppeveld was één van de initiatiefnemers van het project. “Illegale prostitutie is normaal gesproken niet strafbaar op grond van het wetboek van strafrecht tenzij er bijvoorbeeld sprake is van uitkeringsfraude of belastingontduiking.”

”Onder de noodverordening is sekswerk als contactberoep echter expliciet verboden. Het gaat daarbij niet alleen om de gezondheid van de sekswerkers, de klanten en hun omgeving, maar om de gezondheid van ons allemaal.” De kracht van de aanpak zit hem echter niet in het uitdelen van boetes, maar juist ook in de samenwerking met de zorg. “Deze werkwijze maakt duidelijk dat je als overheid heel veel kunt bereiken als je samenwerkt. Leger des Heils, politie, justitie, gemeenten, veiligheidsregio’s; iedereen is betrokken.”

*Dit artikel is tot stand gekomen voor de persconferentie van 24 juni waarin premier Rutte bekendmaakte dat het verbod op sekswerk per 1 juli a.s. zal worden opgeheven.