Netwerk of kliek?

Netwerken is belangrijk in het lokale en landelijke bestuur. Zonder netwerken geen besluitvorming en geen draagvlak. “Als burgemeester, wethouder of raadslid moet je relaties opbouwen met ondernemers en verenigingen, dat is goed voor de gemeenschap”, vindt Slingerland. “Maar heel vaak tref je dan dezelfde mensen die verschillende petten op hebben. Ongemerkt kan het netwerk dan omslaan in een kliekje, dat vooral naar elkaar kijkt en te weinig oog heeft voor de buitenwereld. Zo kan het gebeuren dat een ambitieus plan uitmondt in een geldverslindend mislukt project.”

Netwerkcorruptie

Netwerkcorruptie, noemt Slingerland het ook wel. “Dat is wat anders dan geld aannemen voor een vergunning of steun in de gemeenteraad. Daarvoor hebben we genoeg regels en we snappen allemaal wat goed en fout is. Netwerkcorruptie gebeurt zonder dat je het in de gaten hebt. De netwerken waarin raadsleden verkeren kennen vaak veel overlap. Wat je kent, daar doe je zaken mee. Bovendien zijn de meeste mensen in je netwerk zoals jij. Dus je versterkt elkaars mening, je bent samen enthousiast over dezelfde plannen. Je gunt elkaar wat. Het is niet zwart of wit, het is een grijs gebied.”

Rode vlag

“Netwerkcorruptie is geen keiharde ondermijnende criminaliteit, maar het schept wel de structuren waarin ondermijning kan wortelen. In een democratie moet je altijd alert zijn op netwerkcorruptie, het is moeilijk in te dammen.” Slingerland adviseert raadsleden dan ook om elke dag opnieuw actief moreel beraad te houden. Dat doe je allereerst door regelmatig een ‘ongemakkelijk gesprek’ te voeren. “Als de mensen in jouw netwerk het te vaak met je eens zijn, dan is dat een rode vlag. Zorg dat je mensen om je heen hebt die je tegenspreken en lastige vragen stellen. Het is geen kwestie van nog meer regels, je moet er zelf mee aan de slag.”