Tekst Andrea Jansen
Foto Marielle van Uitert
Macht en geld. Daarom draaide het volgens voormalig burgemeester Hans Ubachs in het college van Laarbeek. Hij raakte de weg kwijt in een doolhof van intimidatie en gelekte vertrouwelijke informatie. Zijn eigen verhaal.
Lees ook de reconstructie van de casus Laarbeek en het relaas van onderzoeker Dick de Cloe in deze Code Geel.
"Burgemeester zijn, dat is en was echt mijn ding, bijna een droom. Ik had er ontzettend veel zin in toen ik begon in Laarbeek. Ik gaf vertrouwen aan de leden van het college, dat zit in mijn aard. Het kwam helemaal niet in me op dat mensen dit vertrouwen op zo’n vileine manier zouden beschadigen.
Tijdens een collegevergadering over het bestemmingsplan hoorde ik dat het ging om grond van een familielid van één van de wethouders. Ik was verrast dat niemand dit van tevoren had gemeld. Dat wil je gewoon weten als burgemeester. Ik kon niet meegaan met de rest van het college en volgde als enige het ambtelijk advies. Toch was er geen strijd, we gingen vriendelijk met elkaar om."
"Dat werd anders toen de affaire rondom het café ging spelen. De aankoop door de broer van de wethouder, de BIBOB-procedure, de brief die de loco niet wilde ondertekenen. Toen wist ik: het kan niet wat hier gebeurt. Achteraf vind ik dat ik dat te lang voor me heb gehouden. Ik had eerder verbreding moeten zoeken, bijvoorbeeld door de fractievoorzitters in te lichten en de uitkomst van de BIBOB-procedure te publiceren. Die loog er immers niet om. Het sudderde door omdat ik het alleen wilde oplossen. Als ik eerder had laten zien waar ik voor stond, juist ook buiten het college, dan was het misschien wel anders gelopen."
"Kort na de café-affaire begon het lekken uit vertrouwelijke vergaderingen en stukken. Dit moest wel gebeuren vanuit het college, of de kring daar omheen. Mijn directe collega’s dus. De druk liep voor mij daardoor flink op. Ik wilde niet weglopen uit de situatie, wilde doorzetten, maar ik wilde ook niemand anders hiermee belasten. Daardoor vloog ik uit de bocht. Dat is de tweede les die ik heb geleerd: ik had moeten voorkomen dat de druk zo hoog kon oplopen. Door het bespreekbaar te maken binnen het college, in de raad en ook daarbuiten. Door een externe erbij te halen misschien. Als een burgemeester om hulp vraagt wordt het vaak uitgelegd als een zwakte. Maar zwak is denken dat je het allemaal in je eentje kunt oplossen."
"Toen in de besloten raadsvergadering de motie werd aangenomen dat ik moest aftreden heb ik bewust niets gezegd. Ik wilde mij verantwoorden in de openbaarheid. Dat heb ik gedaan. Na die laatste verklaring in de raad heb ik mijn ambtsketting aan de bode gegeven en ik heb nooit meer een voet gezet in het gemeentehuis. Toch was dat niet de zwartste dag. Die kwam een paar maanden later, toen ik mijn ontslagbrief schreef. Mijn droom was voorbij.
Het heeft veel met me gedaan als mens. Ik ben een paar keer onwel geworden, kon een tijd lang geen hap door mijn keel krijgen, viel vijftien kilo af. Ik woon nog steeds in Laarbeek, maar sommige mensen wil ik echt niet meer tegenkomen. Mijn basishouding is nog steeds vertrouwen geven, maar door de ervaringen ben ik wel minder naïef."
"Als burgemeester ben ik, hoe vreemd dat ook klinkt, gegroeid door wat ik heb meegemaakt in Laarbeek. Ik ben nu ervaringsdeskundige. Ik heb geleerd minder naïef te zijn en er niet altijd vanuit te gaan dat de publieke zaak bij anderen bovenaan staat, maar dat het daar soms gaat om geld en macht. Ik heb als burgemeester van Laarbeek geen enkel besluit genomen waar ik nu niet meer achter sta. Maar in de communicatie zou ik het nu heel anders doen.
Na mijn afscheid van Laarbeek ben ik een jaar waarnemend burgemeester geweest in Gulpen-Wittem. Ik voelde daar dat het burgemeesterschap mij als een goed gesneden jasje past. Ik ben graag een burgemeester die niet alleen op kantoor zit, maar ook onder de mensen is. Bij mooie én moeilijke momenten in het leven. Ik zou graag weer burgemeester of waarnemer willen worden. Liefst begon ik vandaag nog."