Nieuw in de Wet Bibob

1.    Alle overheidsopdrachten

Gemeenten kunnen nu voor alle overheidsopdrachten de Wet Bibob toepassen. Eerder kon dit alleen bij aanbestedingen in de sectoren bouw, milieu en ICT. Dit is vooral een heel belangrijk wapen in de aanpak van zorgfraude. De Wet Bibob is echter alleen van toepassing wanneer sprake is van een overheidsopdracht zoals bedoeld in de Aanbestedingenwet. Hier vallen (semi) open house-constructies, die vaak worden gebruikt voor aanbestedingen in de zorg, niet onder en de Wet Bibob kan dus niet toegepast worden als gekozen wordt voor deze vorm.

Vanuit de RIEC’s wordt onderzocht of er bij een (semi) open house-constructie andere mogelijkheden zijn om de integriteit van zorgaanbieders aan de voorkant te kunnen toetsen en in te kunnen grijpen wanneer zorgaanbieders tijdens het uitvoeren van het contract niet meer integer zijn.

2.   Voorwaarden stellen

Gemeenten hebben meer mogelijkheden gekregen om, na advies van het Landelijk Bureau Bibob (LBB), een vergunning te verlenen op basis van voorwaarden (voorschriften genoemd). Het LBB geeft als advies ‘geen gebleken gevaar’, ‘in mindere mate gevaar’ of ‘ernstig gevaar’. Tot nu toe mochten gemeenten alleen bij het advies ‘in mindere mate gevaar’ voorschriften verbinden aan de vergunning. Bij ‘ernstig gevaar’ kon je alleen de vergunning weigeren (of intrekken) of besluiten om dat niet te doen. Er was geen middenweg. Die is er nu wel. Als bijvoorbeeld een ‘ernstig gevaar’ wordt geadviseerd op basis van meerdere overtredingen van het rookverbod of de Arbowet, maar de burgemeester vindt het intrekken op basis van die feiten een te zwaar middel, dan kan een burgemeester de vergunning toch verlenen met voorschriften om het gevaar weg te nemen. Zeker in de huidige crisis, willen gemeenten de proportionaliteit van besluiten goed kunnen afwegen.

3.   Justitiële informatie

Gemeenten mochten altijd al justitiële informatie opvragen over de aanvrager van een vergunning. Nu mogen zij dat ook doen voor onder andere financiers, bestuurders en leidinggevenden. Tot nu toe konden zij over deze betrokkenen alleen open bronnen raadplegen. Met behulp van justitiële informatie kunnen zij een betere afweging maken of zij advies willen vragen aan het LBB. Navraag doen bij de Belastingdienst en politie over deze zogenoemde derden is nog wel voorbehouden aan het LBB.

4.    LBB kan tippen

Het Landelijk Bureau Bibob (LBB) mag nu gemeenten tippen als zij tijdens een onderzoek stuiten op informatie die voor een andere gemeente van belang kan zijn. Het LBB doet onderzoek op basis van een vraag van een specifieke gemeente, maar dit levert vaak ook veel informatie op over het netwerk van de vergunningaanvrager. In dit netwerk zitten regelmatig mensen die gelinkt worden aan criminaliteit en die in andere gemeenten een vergunning hebben. Het LBB mag die gemeenten daar nu actief over informeren. Onze Bibob-experts verwachten hier veel van, omdat het LBB een schat aan informatie heeft én zicht heeft op vergunningen. Eerder mocht alleen het Openbaar Ministerie gemeenten tippen naar aanleiding van strafrechtelijk onderzoek.