Strijd tegen fout geld

“Onze Confisq-tafel is de plek waar het allemaal gebeurt”, vertelt projectleider en officier van justitie Harry van Galen. “We zitten daar met alle partners letterlijk aan tafel en bespreken signalen. We staan open voor alle soorten informatie. Of die nu van één van de partners komt of van de groenteboer op de hoek.”

De Belastingdienst krijgt een klikbrief van een vrouw over haar
ex-man, die veel geld heeft verdiend met de handel in verdovende middelen. Het geld zou hij hebben verstopt bij zijn vader thuis. De Belastingdienst zag dat de ex-man nog een flinke belastingschuld open had staan, het OM zag een openstaande ontnemings-
vordering, de gemeente wilde hem de wijk uit hebben in verband met drugshandel, de politie en de FIOD stortten zich op het witwassen. Het OM en de Belastingdienst konden het snelst optreden. Bij een zoeking werd 12.000 euro in beslag genomen door het OM en de Belastingdienst vorderde de openstaande schuld.

Aan de Confisq-tafel zitten de projectleider, die tevens het Openbaar Ministerie vertegenwoordigt, politie, gemeente, FIU, RIEC Rotterdam, Belastingdienst en FIOD.  “We delen informatie, die door het RIEC wordt geanalyseerd en verrijkt, en toetsen of een casus geschikt is voor ons project. Valt er op korte termijn iets af te pakken? Dan gaan we er meteen mee aan de slag.”

Korte klappen, daar gaat het om bij Confisq. Wie kan het vermogen het snelste veiligstellen? Van Galen: “Vaak kan de eerste klap het makkelijkst vanuit het strafrecht worden uitgedeeld. Het is heel handig dat ik niet alleen als projectleider, maar ook als officier van justitie aan tafel zit, ik kan die beslissing ter plekke zelf nemen. Als het vermogen is veiliggesteld kijken we wie het beste het afpaktraject kan starten. Vaak treffen we een schikking. De eigenaar doet dan afstand van het geld en betaalt daar bovenop een boete van tien procent. Dat doen we trouwens niet als we vermoeden dat er nog veel meer vermogen achter zit.”

De Confisq-tafel wint aan daadkracht omdat er deels operationele mensen aan tafel zitten. “Zij kunnen zelf de straat op om het papieren verhaal te toetsen”, vertelt Van Galen. “Even kijken bij dat spookpand, ’s avonds een rondje rijden om te zien waar het licht brandt, een pseudokoop doen. Wij zijn daarvoor niet afhankelijk van de capaciteit van partners.”

Bestuurlijk afpakken

Bestuurlijk afpakken speelt aan de Confisq-tafel een steeds grotere rol. Wim van Bladel, adviseur ondermijning van de gemeente Rotterdam, ziet de gemeente graag als volwaardige partner in afpaktrajecten. “Een gemeente kan veel meer dan panden sluiten en een Bibob-toets doen. Denk aan het uitdelen van bestuurlijke boetes, opleggen van een last onder dwangsom, stopzetten van uitkeringen, intrekken van vergunningen en het verhalen van de kosten van het afvoeren van een hennepplantage. Een gemeente kan ook eigenaar van het pand of de grond zijn en in dat geval kan de gemeente de huur of het erfpachtcontract opzeggen. Door onze plek aan de Confisq-tafel kunnen wij direct meedenken over bestuurlijke interventies.”

Ook kan de gemeente casussen aanbrengen op de Confisq-tafel. Bijvoorbeeld als het innen van een boete niet lukt, of de eigenaar van een hennepkwekerij onvindbaar is voor de deurwaarder, die met de rekening van de ontruiming op de stoep staat.

In een hypermoderne sportschool worden bij een grote controle drugs aangetroffen. De eigenaar van de sportschool blijkt over een flink arsenaal aan wapens te bezitten. Een Porsche, een Audi, peperdure horloges, beroemde kunstwerken en drie ton aan contant geld worden in beslag genomen. De eigenaar van de sportschool wordt vervolgd voor witwassen en bezit van verboden wapens. De burgemeester sluit het pand voor drie maanden. Omdat het pand op grond van de gemeente staat en ook door de gemeente verhuurd wordt, werden de huur en het erfpachtcontract opgezegd.

Naast bestuurlijk afpakken voert de gemeente ook gesprekken met pandeigenaren. “We proberen deze eigenaren bewust te maken van de eigen verantwoordelijkheid om scherp te kijken aan wie en onder welke voorwaarden het pand verhuurd wordt. We gebruiken daarbij een voorlichtingsfolder over goede verhuur. En onze burgemeester lobbyt bij de minister om bijvoorbeeld een afgepakt pand terug te geven aan de wijk. Zo kan aan een crimineel pand, samen met buurtbewoners, een maatschappelijke invulling worden gegeven.”

Overtuigen

De grenzen van het bestuurlijk afpakken zijn nog lang niet bereikt. “Het moet een vaste gewoonte worden om altijd te kijken wat de gemeente kan bijdragen”, vindt Van Bladel. “Aan de Confisq-tafel werkt dat goed, al leren we nog elke dag bij. Maar ook daarbuiten willen we meer samenwerken met justitie en de fiscus. Samen kunnen we meer barrières opwerpen voor criminelen. Als je collega’s enthousiast kunt maken voor de aanpak van ondermijning en hen kunt overtuigen van de rol van de gemeente daarin, dan heb je al een hele stap gezet.”

Dat laatste is niet altijd even eenvoudig. Van Bladel: “Soms zijn de kosten van het innen van een boete bijna net zo hoog als de boete zelf. En is een uitkering stoppen een druppel op de gloeiende plaat. Toch vinden wij in Rotterdam dat we het dan moeten doen. Omdat misdaad niet mag lonen!”