Tijd, geld en politieke wil nodig voor offensief tegen drugs

Inmiddels weten we allemaal wel dat Nederland is verworden tot een mondiaal drugsknooppunt, denkt Noordanus. Zowel voor doorvoer als voor productie is ons land een belangrijke schakel. “Dat maakt van Nederland een onveiliger land. Er komt meer geweld bij kijken. Bovendien zien we steeds vaker professionele, internationale productielocaties, bijvoorbeeld een heel grote cocaïnewasserij op het Drentse platteland en een crystal meth-lab in de Achterhoek.”

Niet alleen drugs

Maar het zijn niet alleen drugs waarmee de georganiseerde criminaliteit zich manifesteert in Nederland, vult Vaes aan. “Drugs brengen veel criminaliteit met zich mee, zoals witwassen en liquidaties. Maar ook andere vormen van criminaliteit ondermijnen onze samenleving. Denk aan mensenhandel en arbeidsuitbuiting, waar zeer goed georganiseerde internationale criminele organisaties achter zitten. Ook milieucriminaliteit, subsidiefraude en zorgcriminaliteit zorgen voor veel schade. Soms hangt dit samen met drugs, maar vaak ook niet.”

Afgelopen najaar lanceerde Peter Noordanus het rapport Een Pact voor de Rechtsstaat. Een manifest om aandacht te vragen voor de positie van Nederland in de internationale drugshandel, maar vooral ook om te benadrukken dat er tijd en geld nodig is om dit aan te pakken. “Als we drugscriminaliteit willen terugdringen, hebben we drie dingen nodig: geld, uithoudingsvermogen en een integrale aanpak”, legt Noordanus uit. “Ga er maar vanuit dat we in ieder geval tien jaar aan geld en energie nodig hebben om een deuk te slaan in de drugscriminaliteit. Structureel geld, want dit probleem los je niet op met tijdelijke projecten. Dat is geld weggooien.”

Escaperoom

Met de versterkingsgelden zijn al flinke stappen gezet in de aanpak van criminaliteit. “We zitten op het goede spoor”, vindt Noordanus. “De regionale, integrale aanpak werpt zijn vruchten af en bovendien hebben we de laatste jaren veel kennis en ervaring opgedaan. Zowel op het gebied van handhaving als in de preventie maken we grote sprongen. Op deze weg moeten we verder gaan, willen we ondermijning kunnen bestrijden.”
Ook Vaes kent vanuit het LIEC en de RIEC’s talloze voorbeelden van veelbelovende samenwerkingsprojecten. Van een escaperoom voor jongeren om hen bewust en weerbaar te maken en het leefbaar maken van wijken, tot aan projecten om ondermijning in de zeehavens en op Schiphol tegen te gaan. “Criminaliteit manifesteert zich altijd lokaal, maar heeft ook regionaal, nationaal en internationaal gevolgen. We merken dat de RIEC’s een zeer sterke positie hebben in de regio’s en dat is van groot belang voor de aanpak. Het LIEC kan een rol spelen als het gaat om het nog beter verbinden met het landelijke niveau.”

Schakelkast

Noordanus ziet de RIEC’s en het LIEC als een schakelkast om alle overheden goed met elkaar te verbinden. “De betekenis van de RIEC’s wordt groter. Hun expertise op het gebied van integraal samenwerken en bestuurlijk handhaven is steeds meer van belang. Ook aan de preventieve kant spelen de RIEC’s een rol in het verbinden van overheids- en private partners. Het LIEC vormt een belangrijke schakel tussen de RIEC’s, maar ook tussen de landelijke partners en het zojuist opgerichte Multidisciplinair Interventie Team (MIT).”

Vaes wil die verbindende rol van het LIEC uitbreiden door middel van landelijke fenomeentafels. “Het LIEC coördineert al een aantal jaren de succesvolle aanpak van criminele motorbendes. Door ook op landelijk niveau alle partners aan tafel te zetten en samen op te trekken, kun je een enorm effect bereiken. We willen dat nu ook bij andere onderwerpen gaan doen. Samen met de overheidspartners bekijken we hoe we een fenomeen effectief kunnen aanpakken en kunnen komen tot een handelingsperspectief.” Binnenkort wordt bepaald welke onderwerpen er op de fenomeentafels besproken worden.

Over de brug

Naast verbinden is ook het delen van kennis een belangrijk middel in de aanpak van criminaliteit. Daarom hebben het SBO en het LIEC samen het Kennisplatform Ondermijning opgericht, waarop alle professionals die bezig zijn met de aanpak van ondermijning informatie en voorbeelden kunnen vinden én delen.

Willen we kans maken tegen de vernietigende kracht van drugscriminaliteit, dan moet de politiek nú over de brug komen, waarschuwt Noordanus. “We hebben geld en tijd nodig, maar vooral ook politieke wil. Wil om wetgeving aan te passen, zodat we witwassen beter kunnen aanpakken en om meer informatie te kunnen delen. Als je onder ogen ziet wat de gevolgen zijn van criminaliteit voor de rechtsstaat, voor de wijken en voor de kinderen die daarin opgroeien, dan weet je dat er eigenlijk geen keuze is.”